سرمه اندیشه

تحقیق کن، تحقیق کن!
امام امیرمؤمنان علی ـ علیه السلام ـ :

«لا ینفع اجتهاد بغیر تحقیقٍ.»

«هر تلاشی که در آن تحقیق(1) و حقیقت جویی نیست، بهره ای ندارد.»

معجم الفاظ غرر الحکم، ص 249

نحوه ذکر منبع در مقاله

نحوه نگارش مقاله ها در فهرست منابع
نام خانوادگی،نام و یا حرف اول نام (سال انتشار مقاله)، عنوان مقاله، نام مجله ،شماره مجله، صفحه شروع و پایان مقاله
طباطبایی، فرزانه (1385)، آسیب شناسی تربیت دینی دانش آموزان مدارس شهر تهران، دانشور رفتار21، صص54-43
اگر مقاله بیش از یك نویسنده داشته باشد.
رهنما، اكبر وطباطبایی، فرزانه و علیین ،حمید(1385) ، آسیب شناسی تربیت دینی دانش آموزان مدارس شهر تهران، دانشور رفتار21، صص54-43
نحوه نگارش منبع كتاب
نام خانوادگی ،نام یا حرف اول نام (سال انتشار كتاب )، عنوان كتاب ، نام شهر محل انتشار ، نام موسسه انتشاراتی
دلاور،علی (1382)، روش تحقیق در روان شناسی و علوم تربیتی (ویرایش سوم)، تهران ، نشر ویرایش
اگر كتاب بیش از یك نویسنده داشته باشد به ترتیبی كه در مورد مقاله نیز گفته شد عمل می شود
نحوه نگارش منبع كتاب ترجمه شده در فهرست منابع
نام خانوادگی (مولف)، نام یا حرف اول نام ،(سال چاپ كتاب به زبان فارسی)، نام كتاب ، نام مترجم ،نام انتشاراتی، نام شهر
شیولسون، ریچارد(1371)، استدلال آماری در علوم رفتاری، ترجمه علیرضا كیامنش ،جلد دوم ،چاپ دوم، انتشارات جهاد دانشگاهی، تهران
نحوه نگارش منبع پایان نامه در فهرست منابع
نام خانوادگی،نام،(سال دفاع از پایان نامه)، عنوان پایان نامه، مقطع دفاع ، نام دانشگاه ،نام شهر
علیین ،حمید (1385)، تربیت سیاسی از دیدگاه امام علی علیه السلام ، پایان نامه كارشناسی ارشد ، دانشگاه شاهد، تهران.
نحوه نگارش منبع مقالات ارائه شده در كنفرانسها یا كنگره ها

نام خانوادگی ، نام (سال برگزاری كنفرانس ) موضوع مقاله در اولین یا چندمین كنفرانس ، شهر و كشور محل برگزرای كنفرانس
طباطبایی،فرزانه (1385) ، تربیت از دیدگاه امام سجاد علیه السلام با تاكید بر ادعیه صحیفه سجادیه ،دومین جشنواره صحیفه سجادیه دانشگاهیان كشور ، تهران ، ایران.
نحوه نگارش منبع گرفته شده از شبكه اینترنت
نام خانوادگی نویسنده ، نام ،موضوع مقاله ، تاریخ گرفتن از شبكه ، آدرس سایت.
منابع قابل استناد:
منابعی كه در تنظیم یك مقاله پژوهشی می توان به آنها استناد و از آنها استفاده نمود به ترتیب اولویت به شرح ذیل هستند.
1- كتابهای منتشر شده در زمینه پژوهش مورد نظر : هرچه كتابها بروزتر و از منابع دانشگاهی و تحقیقاتی شناخته شده تر باشد و از وزن علمی بالاتری برخوردار باشد در پژوهش با اطمینان بیشتری می توان از آنها استفاده نمود .
2- مقالات علمی منتشر شده در مجلات علمی ـ پژوهشی و علمی ـ ترویجی
3- پایان نامه ها ی دكتری و كارشناسی ارشد دانشجویان دانشگاه ها
4- مقالات منتشر شده در همایشها و كنفرانسهای علمی معتبر
5- سایت های علمی شبكه اینترنت
لازم به ذكر است كه معمولا” مطالب منتشر شده در روزنامه ها و نشریات غیر علمی و غیر تخصصی قابل استناد و یا استفاده در یك پژوهش علمی و یا تنظیم یك مقاله پژوهشی نیستند.

تفاوت مقاله های علمی پژوهشی با ترویجی

یک مقاله علمی ترویجی یا مرور ادبیات، اطلاعات منتشر شده در حوزه یک موضوع بخصوص در یک محدوده زمانی را مورد بحث و بررسی قرار می دهد. مقاله علمی ترویجی(مرور ادبیات) می تواند خلاصه ای از مقالات و منابع موجود باشد اما معمولا سازماندهی خاص خود را دارد و خلاصه و استنتاج‌ها را ترکیب می‌کند و اطلاعات را در ساختاری نو ارائه می دهد. مقاله علمی ترویجی می تواند تفسیری جدید از مقالات و کارهای قبلی ارائه دهد یا اطلاعاتی جدید را با تفاسیر قبلی در هم آمیزد، یا سیر جریان پیشرفت فکری حوزه مورد بحث و مباحثات مربوط به آن را ترسیم کند. مقاله علمی ترویجی بسته به موقعیتف ممکن است مقالات و منابع را مورد ارزیابی قرار دهد و مناسب ترین و مربوط ترین منابع را به خواننده پیشنهاد کند. این مقالات بر پایه جابه‎جایی، تلفیق و ترکیب دانش موجود تهیه می شوند و معمولاً به روشن شدن زوایای مساله‎ای کمک می‎نمایند، از این گونه مقالات می‎توان به مقالات مروری، تدوینی، ترجمه‎ای، تحلیلی اشاره کرد. به لحاظ ارزش علمي در بين مقالات، در این مقاله‎های تحلیلی ارزش و اعتبار بالاتری دارند.

هدف اصلی مقاله علمی پژوهشی ایجاد یک استدلال است. یکی از بخش های چنین مقاله ای مرور ادبیات است. در یک مقاله علمی پژوهشی، ادبیات بعنوان اساس و بنیان کار ارائه می شود و بینش جدیدی را که پژوهشگر به دنبال ایجاد آن است، پشتیبانی می کند. اما هدف یک مقاله علمی ترویجی خلاصه کردن و استنتاج مباحث و ایده های دیگران است، بدون اینکه پژوهشگر چیز جدیدی به آن اضافه کند.

جهت نگارش یک مقاله علمی-پژوهشی و درج آن در مجلات معتبر داخلی یا ISI رعایت برخی نکات الزامی است.
پژوهش علمی را با روش صحیح پژوهش می شناسند و بخاطر داشته باشید همیشه روش پژوهش از موضوع پژوهش مهمتر است. بهترین موضوع اگر با روش صحیح مورد پژوهش قرار نگیرد و با روش صحیح نگارش نشود فاقد هرگونه اعتبار و ارزش علمی است.

اصطلاحی به نام In The Bin در جوامع آکادمیک رایج است که به معنای “بدرد سطل زباله می خورد” است. این اصطلاح به مقالاتی گفته می شود که در آنها اصول پژوهش و نگارش علمی رعایت نشده است و به هنگام داوری بدون آنکه موضوع پژوهش مطالعه شود مستقیماً درون سطل زباله انداخته می شود.

ویژگی های اصلی مقاله علمی-پژوهشی

اولین گام در تهیه یک مقاله علمی-پژوهشی انتخاب موضوعی است که چیزی به علم اضافه کند. یک پژوهشگر تازه کار ممکن است تصور کند یک موضوع با اهمیت در زمینه مدیریت مانند TQM یا CRM یا موارد دیگری از این دست یک موضوع بسیار علمی و قابل توجه است. بنابراین مطالعات گسترده در این زمینه و استفاده از چندین و چند منبع داخلی و خارج، تلخیص، مقایسه و ارزیابی و نتیجه گیری از این منابع یک پژوهش کامل و جدید را شکل می دهد اما این بزرگترین اشتباهی است که برای نگارش یک مقاله علمی-پژوهشی بدان دچار می شوید. انتخاب یک موضوع بزرگ و گسترده از عهده یک مقاله خارج است و انتخاب یک موضوع گسترده برای یک مقاله اشتباه است.

اشتباه بزرگ دوم این است که به چنین مقالاتی Review گفته می شود و فاقد ارزش علمی است. گردآوری آثار و نتایج مولفین دیگر و درکنار هم قرار دادن آنها مجموعا ادبیات پژوهش یک مقاله علمی-پژوهشی را تشکیل می دهد. پس از انتخاب یک موضوع مناسب سپس باید به گردآوری آثار و نتایج مولفین داخلی و خارجی در زمینه موضوع منتخب بپردازید. به این ترتیب ادبیات پژوهش شما شکل می گیرد. مهمترین ویژگی و ارزش هر پژوهش علمی اتکای آن بر اطلاعات دست اول است که در روند انجام پژوهش بدست می آید.

بخشهای یک مقاله علمی-پژوهشی

• بخش اول: چکیده

صفحه اول به ترتیب شامل عنوان، نام مولف یا مولفین، چکیده و واژگان کلیدی است.

عنوان را در خط اول درج کنید. معمولاً عنوان را با یک فونت Bold و اندازه بزرگتر از سایر فونت های متن می نویسند.

نام نویسنده را با یک پاورقی همراه کنید. در پاورقی باید آدرس الکترونیک نویسنده ذکر شود تا خوانندگان مقاله در صورت نیاز بتوانند با نویسنده ارتباط برقرار کنند. نوشتن سمت یا ویژگیهای بارز علمی نویسنده در پاورقی نیز مرسوم است.

چکیده یا Abstract در هشت تا ده خط که معمولا در دو پاراگراف تهیه می شود باید بیانگر سیر کاملی از مقاله باشد.

واژکان کلیدی یا KeyWords سه تا شش کلمه اصلی مورد استفاده در مقاله اصلی است و معمولا به صورت Italic نوشته می شود.

• بخش دوم: مقدمه

بهتر است مقدمه در یک صفحه تهیه شود. در پاراگراف اول مقدمه ابتدا به شرح و بیان مسالخ پژوهش بپردازید. در پاراگراف دوم اهیمت و ارزش موضوع را شرح دهید. در پارارگراف سوم اهداف خود را توضیح دهید. در نهایت در پاراگراف آخر توضیح دهید خواننده در مقاله با چه موضوعاتی مواجه خواهد شد اما نتیجه گیری از مباحث به عمل نیاورید.

° ادبیات پژوهش

در این بخش براساس مطالعات گذشته، مبانی نظری پژوهش بیان می شود. منظور از مبانی نظری ارائه تعاریف و مفاهیم بکار رفته در پژوهش به صورت روشن است و باید براساس مطالعات معتبر قبلی صورت گیرد. در بخش دوم ادبیات پژوهش به ارائه مطالعات مشابه که قبلاً توسط پژوهشگران دیگر صورت گرفته پرداخته می شود. نظر به تاکید جوامع علمی بر اطلاعات دست اول در حال حاضر بسیار مقاله ها از ارائه ادبیات پژوهش به صورت مستقل پرهیز می کنند و تنها به ارائه کلیاتی از پژوهش انجام گرفته پیشین در بخش مقدمه اکتفا می شود.

• بخش سوم: روش تحقیق

در این بخش نوع پژوهش براساس هدف و ماهیت معرفی می شود. همچنین نحوه گردآوری داده ها بیان می شود. معمولا پژوهش های علمی از روش های مطالعه میدانی و کتابخانه ای برای گردآوری داده ها و اطلاعات استفاده می کنند. همینطور جامعه آماری و در صورت لزوم نمونه آماری معرفی می شوند. سپس گزاره های پژوهش ( فرضیه ها یا سوالات ) ارائه می گردد. همچنین آزمونهای آماری مورد استفاده و نرم افزار تجزیه و تحلیل داده ها نیز معرفی می شود. به بحث مقدمه ای بر روش تحقیق رجوع کنید.

• بخش چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

در این قسمت براساس داده های بدست آمده و با توجه به روشهای آماری مناسب به تجزیه و تحلیل داده ها و ازمون فرضیه های پژوهش پرداخته می شود. معمولا برای افزایش دقت محاسبات نرم افزارهای آماری مانند SPSS بکار گرفته می شود. این تحلیل اساس یک پژوهش علمی است.

• بخش پنجم: خلاصه و نتیجه گیری

هر مقاله باید باید با خلاصه و نتیجه گیری دقیق و صحیحی از گامها و دستاوردهای پژوهش همراه باشد. بعضی مواقع خلاصه را همراه با بیان محدودیت ها و پیشنهادهائی برای محققین دیگر همراه می کنند.

• صفحه آخر: منابع و مآخذ

در نهایت باید منابع و مآخذ مورد استفاده را به ترتیب براساس منابع فارسی و لاتین مرتب کنید. هر مجله یا کنفرانس استاندارهای خود را درنحوه درج منابع دارد. یک روش استانداررد برای درج منبع روش APA است. این واژه مخفف عبارت American Psychological Association است که توسط انجمن روانشناسی آمریکا ارائه شد. براساس این روش برای ارجاع یک بخش از متن به منبع آن از ( نام نویسنده، سال : شماره صفحه ) استفاده می شود برای نمونه (حبیبی، 1389 : 56). سپس در صفحه فهرست منابع و مآخذ به روش زیر عمل می شود:

- اگر کتاب باشد: نام خانوادگی، نام (سال)، نام کتاب، محل نشر: ناشر

- اگر مقاله باشد: نام خانوادگی، نام (سال)، نام مقاله، نام نشریه، شماره نشریه، شماره صفحات

برخی افراد از درون غم دارند؛ اما وقتی در جمعی قرار می‌گیرد، خود را بسیار خندان و شاداب جلوه می‌دهد. برای اینکه غم خود را به دیگران منتقل نکنیم و در اوج غم و اندوه، چهره ای خندان داشته باشیم، باید چه کار کنیم؟ «غلامرضا قاسمی کبریا» دکترای روانشناسی و مشاوره در این‌باره به برنا می‌گوید: برخی از افراد توانایی آن را دارند، زمانیکه در محیط‌های متفاوت قرار دارند، رفتار خود را طبق همان محیط تغییر داده و برمحیط مسلط باشند؛ اما برخی دیگر اینطور نیستند و محیط بر آنها مسلط است.

انسانها معمولا دارای قدرتی به نام اراده هستند که می‌توانند تحت هر شرایطی، محیط بر آنها تاثیر نمی گذارد و هرچقدر اگر این اراده در افراد تقویت شود، بر محیط مسلط‎تر هستند.

فرض کنید در جمعی، در به شدت به چارچوب برخورد کرده و صدای مهیبی را تولید می‌کند و تحت تاثیر این صدا، افرادی که در آن جمع قرار گرفته‌اند، واکنش‌های متفاوتی از خود نشان می‌دهند. مثلا یک نفر می‌ترسد، یک نفر داد می‌کشد و جمع طبق واکنش‌های افراد، تصورهای مختلفی نسبت به افراد دارند که مثلا فلانی خونسرد و یا بیخیال است و یا فلانی بی احساس و زودرنج است.

تمام این عکس العمل‌ها و واکنش ها‌ به شرایط رشد، پرورش و تربیت افراد برمی‌گردد. اگر فردی رفتار او طبق عادت تکرار شود و چنین تلقینی در درون خود داشته باشد که نمی‌تواند آن را ترک کند، این رفتار در او نهادینه می شود؛ اما اگر اراده کند، می‌تواند بر رفتار خود کنترل داشته باشد که این روش نیاز به تمرین دارند.

شاید بار اول آن کار را تکرار کند، اما به تدریج، زمان آن را کمتر می‌کند و بعدها از بین می‌رود. مثلا فرض کنید فردی از ناحیه پا حساس است و احساس قلقلک می‌کند و اگر فردی از دوستان او برای قلقلک دادن به سمتش بیاید، التماس می‌کند که او را قلقلک ندهد؛ ولی وقتی فرد پایش شروع به خارش می‌کند و دیگر جنبه قلقلک را ندارد و هیچ تلقینی نسبت به این موضوع ندارد، و دیگر قلقلکش نمی‌آید. پس تمام این خصوصیات بسته به اراده فرد است.

برخی افراد برای اینکه مشکلات و دغدغه‌های خود را به بیرون بریزند و خود را تخلیه کنند، سعی می‌کنند که با اطرافیان خود درد و دل کرده و یا اگر در جمعی قرار می‌گیرند، این ناراحتی را به آنها انتقال دهند، این روش، درست نیست؛ زیرا با این روش افراد بیماری‌های روانی را در جامعه تشدید می‌کنند.

افراد از طریق روش‌های دیگر باید چنین مهارتی را داشته باشند که فشارهای روحی و روانی را از ذهن خود تخلیه کرد تا این حس ناخودآگاه به این افراد فشار وارد نکند و به دیگران منتقل نکند.

روانشناسان همیشه توصیه می کنند افراد برای برخورد با فردی دیگر و یا حضور در جمع، حتما نگاهی مهربان و چهره‌‌ای همراه با تبسم از خود نشان دهند. اگر افراد چنین رفتاری داشته باشند، ناخودآگاه از فضای ذهنی و درونیات خود دور می‌شوند و تحت تاثیر لبخند خود قرار می‌گیرند و این تعاملی بین عین و ذهن است؛ یعنی افراد تحت تاثیر لبخند خود، ذهن و روح خود را شاد می‌کنند.

روایتی از امام علی وجود دارد که می‌فرمایند:« مومن غم را در دل دارد و شادی را در چهره» افراد زمانی‌که غم را در درون خود پنهان کنند و شروع به تبسم کنند، تحت تاثیر آن ناخودآگاه غم درونی خود را فراموش کرده و آن را از بین می‌برند.