سرمه اندیشه

با بررسی این سوره چنین می یابیم که آیات سوره یس به طور کلی به سه بخش تقسیم می شود، و هر بخش یکی از اصول اعتقادی اسلام را بیان می کند، بخشی از آن که از ابتدای سوره شروع می شود نحوه مواجهه مردم را با انبیاء الهی بیان می کند در واقع به اصل اعتقادی نبوت می پردازد و سپس مردم و حال آن ها را در پذیرش یا عدم پذیرش دعوت انبیاء شرح می دهد.
بنابر نظر برخی از صاحب نظران معتقدند سوره یس از این جهت قلب قرآن نامیده شده كه مطالب اصلى قرآن مجید را به طور سربسته در بردارد.

یعنی تمام مطالب و مبانی که در کل قرآن کریم آمده است در این سوره اجمالا مطرح شده است و اگر فردی بر تلاوت این سوره مبارکه تداوم داشته باشد و بر آیات آن دقت و تدبر داشته باشد گویا همه قرآن را درک کرده است و این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است.
اساس قرآن بر معرفى مبدأ و معاد است. یعنی توحید و قیامت و لازمه خداشناسى و توحید، شناخت و معرفت نسبت به پیامبران خدا است. دنبال این اهداف، مجادله و مبارزه با كفار و مشركین، استدلال بر درست بودن راه خداپرستان و باطل بودن دیگران می باشد و بالأخره داستان بهشت و بهشتیان و نعمت هایى كه در آن است و دوزخ و دوزخیان و رنج هایى كه در آن است؛ مطرح شده است.
با یك نظر اجمالى به این حقیقت مى رسیم كه مطالب اصلى قرآن كه مربوط به مبدأ و معاد و دعوت به آن است در این سوره جا دارد، بقیه امور فرع است؛ لذا قلب قرآن آیات خداشناسى است كه مبدأ و معاد خداست و مبانی و اصول دین می باشد و سوره “یس” این مبانی را دارا است و می توان نام آن را قلب قرآن نامید.
قلب؛ حیات مادی و معنوی
همان گونه که قلب، حیات جسمانی انسان را تأمین می کند، این عقاید سه گانه هم حیات دینی انسان را تأمین می کند. اگر عقاید ثلاثه نباشد، به طور مسلّم دین انسان، حیاتی ندارد! خود نماز و حرکت بدن به تنهایی ارزشی ندارد، امساک معده از غذا ارزشی ندارد؛ انفاق کردن فقط بخشیدن مال و دارایی نیست. اگر تمام این اعمال از اعتقاد به خدا و اعتقاد به معاد منبعث شود، ارزش پیدا می کند!
بنابراین عقاید سه گانه در دین انسان، کار قلب را انجام می دهد، آن طور که قلب در بدن عامل حیات است، عقاید ثلاثه هم در دین انسان، عامل حیات است. در تمام سوره های قرآن، به توحید و نبوّت و معاد اشاره شده است، ولی در سوره یاسین، این سه عقیده یعنی اعتقاد به توحید، نبوّت و معاد، به نحو جامع و بالغ آمده است و احتمالاً به همین علّت سوره ی یاسین در قرآن مثل قلب است در بدن انسان.
آنچه دلیل بر حقّانیّت قرآن است، حکیم بودن آن است و تمام محتویاتش حکمت است و حکمت هم حقایق منطبق بر واقعیت هاست. پس قرآن چون دارای حکمت است، حقّ می باشد نه چون خدا قسم خورده حقّ است…
قلب قرآن در بیان مرحوم علامه طباطبایی (ره)
مرحوم علامه طباطبایی (ره) فرمود ما از استادمان مرحوم قاضی سوال کردیم چرا سوره یاسین قلب قرآن است؟ ایشان گفتند به مناسبت آیات پایانی سوره یاسین است.
کلام آخر …دو نکته در باب قلب قرآن
قلب عالم وجود محمد است که « لولاک لما خلقت الافلاک» پس همه موجودات به طفیل محمد موجود گردیدند و منظور از یس سید انبیاء محمد مصطفی صلی الله و علیه و آله است .بنابراین سوره ای هم که ویژه محمد باشد نسبت به همه قرآن قلب قرآن می گردد و همان طوری که خود محمد قلب عالم وجود است از همان نخستین آیه، سید انبیاء محمد صلی الله و علیه و آله را مخاطب قرار داده و به قرآن حکیم سوگند می خورد که او از فرستادگان به حق خداست پس از آیاتی چند صریح می فرماید: همه اشیاء را در پیشوای آشکار کننده جادادیم و ضبط نمودیم از سعه روح محمدی خبر می دهد که همه عوالم وجود در او پیچیده و جاداده شده است مرکز و قلب عالم، محمد است.
دومین نکته که به نظر می رسد سوره یس مطالب اصلی قرآن مجید را به طور سربسته در هر جلد با اساس قرآن بر معرفی مبدأ و معاد است و لازمه خداشناسی معرفت پیغمبران خداست …
با یک نظر اجمالی به این حقیقت می رسیم که مطالب اصلی قرآن که مربوط به مبدأ و معاد و دعوت به آن است در این سوره افتاده و بقیه امور فرع است لذا قلب قرآن، آیات خداشناسی است که مبدأ و معاد خداست و سوره یس آن را دارا می باشد. (قلب قرآن شهید دستغیب ص ۳ تا ۱۶)

شاید بزرگترین وضع حمل دنیا که همه کافران را متحیر می‌کند، در همین روزهای نزدیک اتفاق بیفتد.
روزی خواهد آمد که زمین وضع حمل می‌کند و هر آنچه که از زمان پیدایش بشر به خود دیده است، به زبان جاری می‌سازد و به شدت می‌لرزد. کفار اهل قیامت را متعجب و حیران می‌شوند که چه به روز زمین آمده است، همه به شتاب به سوی صحرای محشر در حرکتند. گروهی که نور چهره‌شان بر طرف راست می‌افتد و آنان را به سمت دادگاه عدل الهی رهسپار می‌کند و گروهی هم که به دلیل تاریکی دلشان، چهره‌شان بی‌نور است و با التماس از پرهیزکاران می‌خواهند تا آنان را نیز با خود ببرند که در تاریکی صحرای محشر تنها نمانند و گرفتار نشوند!
re2008
روزی که شاید با این هیاهوی شهر و دیار دنیویمان کمی به فراموشی سپرده شده، در همین نزدیکی است و مشخص نیست چند لحظه دیگر تا برپایی محشر موعود باقی مانده است.
خداوند متعال در سوره مبارکه زلزله از زمین لرزه بزرگی خبر می‌دهد که با لرزش پی در پی، زمین همه آنچه که در خود پنهان داشته را نهان می‌کند .گویی زمین همچون زن بارداری هر کار خوب و بدی که انسان ها کرده‌اند را از درونش بیرون می‌ریزد و آن را آشکار می‌سازد.
چرا در این آیه زمین به زن باردار تشبیه شده است؟ در متن عربی آیه دوم سوره مبارکه آورده شده است «و اخرجت الارض اثقالها» و از آنجایی که در عربی برای صیغه مفرد مونث (که برای زنان به کار می رود) ضمیر «ها» به کار می‌رود، بنابراین نتیجه می‌گیریم خداوند زمین را به زنی باردار تشبیه می‌کند که در روز قیامت هر چیزی را نمایان می‌کند.
شهادت زمین در روز قیامت
آیه پنج سوره مبارکه زلزله درباره شهادت زمین در روز قیامت می‌فرماید «آرى پروردگار تو به وى وحى كرده كه به زبان آيد و اسرار را بگويد» بعد از خدا ، زمین هم در کنار دو فرشته رقیب و عتید، اعضای بدن و دیگر شاهدان بشری و غیر بشری از گواهان انسان در روز قیامت هستند.
آری، زمین مادر دنیا در قیامت از شاهدان دادگاه علنی در صحرای مالامال از جمعیت محشر است. چه سعادتمند و عاقبت بخیر است انسانی که می‌بخشد بی‌آن که بداند طرف مقابلش کیست،‌ چشم می‌پوشد از خطای برادر و خواهر دینی خود، پر هیز می‌کند از آنچه گفته‌اند انجام نده و سبقت می‌گیرد در انجام خیر و برکت و کمک به همنوعانش .چه سعادتمند است کسی که هر ذره از اعمالی که انجام داده است در صحرای قیامت توسط زمین در دادگاه علنی فریاد زده می‌شود.
اعمال به قدر ذره ای هم باشد، اندازه گیری می شود. ذره به ذرات معلق غبار گفته می‌شود که در آفتاب نمایان می‌شود. یعنی اگر انسانی به اندازه سنگینی آن ذره کاری را انجام دهد نتیجه اش را می‌بیند!
آری زمین همه اتفاقات پیرامون خود را می‌بیند و می‌شنود. حال خدای آفریننده زمین چگونه توانایی دیدن کوچکترین کارهای بندگانش را نخواهد داشت؟ چشم عقلمان را باز کنیم و عاشقانه در انجام کارها تصمیم بگیریم.
معنی سوره زلزله در متن ذیل آورده شده است:
بسم الله الرحمن الرحیم
وقتى كه زمين آن زلزله مخصوصش را آغاز مى كند (۱) و زمين آنچه از مردگان (و يا معادن ) كه در شكم دارد بيرون مى ريزد (۲) و انسانها از در تعجب مى پرسند: زمين را چه شده است (۳) در آن روز زمين اخبار و اسرار خود را شرح مى دهد (۴) آرى پروردگار تو به وى وحى كرده كه به زبان آيد و اسرار را بگويد (۵) در آن روز مردم يك جور محشور نمى شوند بلكه طايفه هايى مختلفند تا اعمال هر طايفه اى را به آنان نشان دهند (۶) پس هر كس به سنگينى يك ذره عمل خيرى كرده باشد، آن را مى بيند (۷) و هر كس به سنگينى يك ذره عمل شری كرده باشد نیز آن را مى بيند (۸).
بزرگترین وضع حمل دنیا در قرآن خبر قرآنی صحرای محشر وضع حمل دنیا

روزی مردی با عیالش مشغول غذا خوردن بود ودر میان سینی ایشان مرغ بریان شده ای قرار داشت.در آن حال ،سائلی به در خانه امد وآنها او را مایوس کردند.

اتفاق افتاد که آن مرد فقیر شد وزنش را طلاق داد،وآن زن شوهر دیگری اختیار کرد.

روزی شوهر با او غذا می خورد ومرغ بریانی نزد ایشان بود که ناگاه سائلی به در خانه آمد.

ان مرد به عیالش گفت:این مرغ را به این سائل بده .آن زن چون مرغ را نزد سائل برد. دید شوهر اولش است؛مرغ را به او داد وگریان برگشت.

شوهر از سبب گریه اش سوال کرد ؛گفت :سائل شوهر سابق من بود وقصه محروم نمودن آن سائل را نقل کرد.

شوهرش گفت :و الله آن سائلی که محرومش نمودید،من بودم!

#کشکول شیخ بهایی