ما گاهى مانند آتشفشانهايى هستيم كه واقعاً مىجوشيم و مىخروشيم، ولى براى لحظهاى. نمىشود روى ما برنامه ريزى كرد. براى يك حركت طولانى و مستمر، هيچ خوب نيستيم.
اگرچه این روزها قرائت قرآن و اهتمام به فهم معانی و به کارگیری آن در زندگی‌ها یمان کم شده است، اما شاید شب قدر، نقطه مناسبی برای شروعِ بهره‌گیری از برخی راهکارهای ساده برای نزدیک تر شدن و انس بیشتر با قرآن باشد تا در جایگاه یک مسلمان، سبک زندگی قرآنی را در پیش بگیریم. در ادامه یک سری راهکار ساده و عملی برای همراهی بیشتر و بهتر با قرآن را مرور می‌کنیم.
متن عربی یا ترجمه فارسی؟
قرائت متن عربی یا ترجمه فارسی قرآن، هر کدام فضیلت و برکات خاص خود را دارد. منتها از آنجا که دین، ما را دعوت به کیفیت در اعمال می‌کند، بد نیست به جای اینکه فقط قرائت عربی قرآن را داشته باشیم یا فقط ترجمه فارسی آن را بخوانیم، مقدار کمتری از قرآن را مرور کنیم اما همراه با ترجمه و تفسیر و در پی آن تفکر و تامل. نکته بعد، مداومت بر خواندن قرآن است. مثلا خودمان را ملزم کنیم هر روز حتما بعد از نمازهای یومیه، چند آیه قرآن بخوانیم.
از نرم‌افزارهای قرآنی غافل نشویم
به لطف پیشرفت فناوری‌های نوین و سرعت و گسترشی که در پیش گرفته اند، این روزها کمتر کسی پیدا می‌شود که گوشی هوشمند نداشته باشد و وقت زیادی را با آن نگذراند. همگام با این پیشرفت‌ها ، اپلیکیشن‌های قرآنی کاربردی و جذابی طراحی و تدارک دیده شده که دسترسی به قرآن و مفاهیم آن را بیش از پیش میسر می‌کند. البته استفاده از این اپلیکیشن‌ها برای هر زمان و مکانی مناسب نیست. ولی می‌شود زمان‌هایی را که در اتوبوس، قطار و… هستیم و دسترسی به قرآن نداریم با گوش سپردن به آیات، مطالعه صرف ونحو، ترجمه و تفسیر و… تبدیل به احسن کنیم.
قرارهایی از جنس معنویت
شاید شما هم این جمله را زیاد شنیده باشید که؛ “دست خدا با جماعت است". انجام عبادات و امور معنوی به صورت جمعی و گروهی، هم به لحاظ معنوی از قدر و ارزش ویژه‌ای برخوردار است و عنایات خاص پروردگار را جلب می‌کند و هم تشویق کننده افراد دیگر برای پیوستن به جمع است. برای خواندن قرآن و مانوس تر شدن با آن، گذاشتن «قرارهای معنوی» که می‌تواند بین چند تن از دوستان یا افراد خانواده و فامیل انجام بگیرد، همت جمعی را برای پررنگ تر کردن قرآن در زندگی و عمل به آن تقویت می‌کند
سوره شعراء جزء19
إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیْهِمْ مِنَ السَّمَاءِ آَیَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِینَ (۴)
«اگر بخواهیم برآنان از آسمان آیه‌ای» یعنی: معجزه‌ای که آنان را به ایمان وادار و ناچار کند «فروفرستیم آن‌گاه گردنهایشان در برابر آن خاضع گردد» یعنی: آن‌گاه اجبارا دربرابر آن منقاد خواهند شد و گردن خواهند نهاد ولی خدای متعال چنین نمی‌کند زیرا از کسی جز ایمان اختیاری را نمی‌خواهد. آری! حق تعالی نخواسته است که با این آخرین رسالت خویش، معجزه سرکوب کننده‌ای بفرستد بلکه معجزه اساسی رسالت خاتم را قرآنی گردانیده است که با خاتمیت این رسالت همخوانی داشته باشد زیرا قرآن برای همیشه و از هر نظر معجزه است؛ معجزه است در بنای تعبیری و لفظی خود، معجزه است در بنای معنوی خود و معجزه است در فتح دلها و روانها و درمان مشکلات انسان در همه زمانها و مکانها. پس این‌رسالت، رسالت زمان و مکان خاصی نیست که با معجزه‌ای حسی و مقطی پشتیبانی شود بلکه رسالتی است مفتوح برای همه امت‌ها در همه عصرها لذا مناسب چنین بود که معجزه آن نیز برای همه عصرها و نسلها تا روز قیامت معجزه باز و مفتوحی باشد.
بیانات رهبر معظم انقلاب در این کتاب درباره مهم‌ترین توصیه‌های امام علی(ع) پس از ضربت خوردن ایشان منتشر می‌شود:
امیرالمؤمنین (ع) بعد از ضربت خوردن در شب نوزدهم وصیت کوتاهی دارد که آن را ان‌شاءالله امروز برای شما ترجمه می‌کنم. علت هم این است که هر کس سعی می‌کند لُب افکار، روحیات و نظرات و منش خود را در لحظات آخر زندگی برای بهترین و امین‌ترین اشخاص بیان کند. امیرالمؤمنین (ع) اعجوبه خلقت، مسلمان درجه اول و تالی‌تلو نبی اکرم است، مقامات او در آسمان‌ها بیشترند تا در بین انسان‌ها، این انسان متصل به ملکوت، این عارف به همه معارف عالیه و راقیه الهی، این مجاهد درجه اول فی سبیل‌الله که جاهد فی الله حق جهاده همان‌طور که شایسته جهاد بود، در همه مراحل زندگی، جهاد کرد، آن زاهد، سیاست‌مدار و زمامدار درجه یک، انسانی با این خصوصیات والا از دنیا می‌رود. وقت او تنگ است و آن بزرگوار این ضیق وقت را پیش از ضربت خوردن هم می‌دانست، ضربت که زدند معلوم شد.
سال‌های آخر عمر را می‌گذراند و می‌خواهد به فرزندانش، به اهل کوفه و به مسلمانان سرگشته آن روزگار و به همه تاریخ پیامی را خلاصه کند و بدهد. آن پیام در یک صفحه می‌گنجد و عباراتش خیلی دقیق انتخاب شده است. با چشم معمولی که نگاه کنیم جملات این وصیت گاهی ممکن است به نظر ناهمخوان بیاید. یک‌جا مطلب بسیار مهمی را از نظر دیدها و تحلیل‌های معمولی ما بیان می‌کند، بعد ناگهان مطلبی را که از نظر ما دارای اهمیت چندانی نیست، می‌گوید اما دید علی‌بن ابیطالب (ع)، دید الهی است؛ دید صائب است، مثل نگاه خداوند متعال به موجودات عالم است، کوچک و بزرگ در معیار خدایی و در دید علوی، با کوچک و بزرگ در دید ما فرق دارد، لذا اگر کسی با این دید نگاه کند که البته دست ما کوتاه است و از دور تحلیل می‌کنیم، با همین تحلیل، آن وقت عبارات همخوان است و مطالب، بسیار دقیق تنظیم شده است.
گوش کنید: و من وصیته، علیه‌السلام، للحسن و الحسین علیهم‌السلام لما ضربه ابن ملجم لعنه الله. این وصیت را به امام حسن و امام حسین علیهما السلام کرد. آنها را خواست، با آنها سخن گفت و این کلمات را بعد از ضربت خوردن بر زبان آورد، مجروح است و بدن نازنینش بر اثر زهر، تب دار شده است. ضعف و بیماری، مانع آدم‌های معمولی از ادای کلام می‌شود؛ اما مانع کسی مثل علی بن ابی طالب (ع) نیست. باید در همین ساعات کوتاه، بین ضربت خوردن تا شهادت که کمتر از چهل و هشت ساعت است، همه کارهای واجب و لازم و در درجه یک را انجام دهد؛ و انجام داد. یکی همین وصیت بود؛ که چنین شروع می‌شود اوصیکما بتقوی الله، بی مقدمه، اولین کلمه تقواست.
وصیت امیرالمومنین(ع) به همه نسلها در تمام عصرها
جملات بعدی وصیت را، امیرالمؤمنین علیه‌الصّلاةوالسّلام، عمومی می‌فرماید: «اوصیکما و جمیع ولدی» به شما دو پسرم و به همه فرزندانم وصیت می‌کنم «و اهلی» و به همه اهلم. «و من بلغه کتابی» و به هرکس که این نامه من به او برسد. با این حساب، شما که این‌جا نشسته‌اید و من که این وصیتنامه را برای شما می‌خوانم، همه مخاطب کلام امیرالمؤمنین علیه‌الصّلاةوالسّلام هستیم. می‌فرماید: «همه شما را وصیت می‌کنم» به چه چیز؟ باز «بتقوی اللَّه» مجدداً «تقوا». اولین و آخرین کلمه امیرالمؤمنین (ع) تقواست. به دنبال آن «و نظم امرکم» نظم امرتان. یعنی چه؟ یعنی همه کارهایی که در زندگی می‌کنید، منظّم باشد؟ معنایش این است؟ ممکن است معنایش این هم باشد. نفرمود «نظم امورکم» کارهایتان را منظم کنید. فرمود «نظم امرکم» آن چیزی که باید منظم و محکوم نظم و انضباط باشد، «یک چیز» است، «نظم امور» نفرموده است، فرموده است: «و نظم امرکم» انسان می‌فهمد که این نظم امر، عبارت است از امری مشترک بین همه است. به نظر من می‌رسد که «نظم امرکم» عبارت از اقامه نظام و حکومت و ولایت اسلامی باشد. معنایش این است که با قضیه حکومت و نظام، منطبق با نظم و انضباط رفتار کنید و بَلبَشُو نباشد.
دنیای اسلام بر اثر همان بلبشوها و به خودخوانی‌ها بود که به آن روزگار رسید. اگر آن روز که امیرالمؤمنین علیه‌السّلام زمام امور دنیای اسلام را به دست گرفت و امّت اسلام، همه در آن روز با او بیعت کردند و بر آن بیعت می‌ماندند، کار به نابسامانی‌ها و تلخکامی‌ها نمی‌کشید. پیغمبر فرموده بود: «اگر کسی امام شد و مردم او را پذیرفتند و مورد رضای خدا بود، کسی حق ندارد با او مخالفت کند.» اگر به همین جمله پیغمبر عمل می‌شد، آن جنگ‌ها پیش نمی‌آمد؛ نه جنگ جمل، نه جنگ صفیّن و نه جنگ نهروان. اینکه افرادی به میل و برای دل خود، مردم را متزلزل کنند (از این طرف بِکش؛ ازآن طرف بِکش) و نظام حکومت را به هم بزنند و انضباط عمومی کشور را مختل کنند، همان بدبختی بزرگی است که امیرالمؤمنین علیه‌السّلام در این عبارت از وصیتنامه، ازآن نهی می‌کند و به خلاف آن امر می‌فرماید: «و نظم امرکم و صلاح ذات بینکم».
سومین اصلی که در بخش دوم وصیت می‌فرماید، «صلاح ذات بین» است، یعنی با هم خوب باشید، دلها با هم صاف باشد، اتّفاق کلمه داشته باشید و اختلاف و جدایی میانتان نباشد. این جمله را که بیان می‌فرماید، یک شاهد نیز از کلام پیغمبر می‌آورد. پیداست که روی آن خیلی تکیه دارد و از آن می‌ترسد. نه اینکه صلاح ذات بین، اهمیتش بیشتر از نظم امر است؛ از باب اینکه صلاح ذات بین، آسیب‌پذیرتر است. لذاست که این عبارت را از پیغمبر نقل می‌کند: «فانی سمعت جدکما صلی‌اللَّه‌علیه‌وآله‌وسلم» از جدتان شنیدم که فرمود: «صلاح ذات البین افضل من عامّة الصّلاة و الصّیام.» صلاح ذات بین و صفای میان مردم از هر نماز و روزه‌ای بهتر است. نمی‌گوید «از همه‌ی نمازها و روزه‌ها بهتر است.» می‌فرماید «از هر نماز و روزه‌ای بهتر است.» شما می‌خواهید، دنبال نماز و روزه‌ی خود بروید. اما کاری هست که از هر دوی اینها، فضیلتش بیشتر است، آن چیست؟ آن، «اصلاح ذات البین» است. اگر دیدید جایی، در بین امّت اسلامی، اختلاف و شکافی وجود دارد، بروید آن شکاف را پرکنید. این، از نماز و روزه، فضیلتش بیشتر است.
