سرمه اندیشه

ذلِكَ بِما قَدَّمَت اَیدیكُم واَنَّ اللهَ لَیسَ بِظَلاّمٍ لِلعَبید(آل‏عمران، 182)

خداوند سبحان به يهوديان مى‏فرماید آن عذاب بسیار سنگین نتیجه چیزی است كه شما با دستانتان پیش فرستادید. اگر آن عذاب بزرگ و توانفرسا محصول كار شما نبود، عذاب كننده چنین عذابی نه تنها ظالم بلكه ظلاّم بود. قول كفرآلود و قتل نابخشودنی یا رضای به آن، همان گفتار و كردار از پیش فرستاده آنان است. نسبت دادن گناهان و پیش فرستادن آن‏ها به دستان آنان از آن‏روست كه بيشتر كارهاي انسان و نيز تقديم چيزي غالباً با دست انجام مى‏گیرد.

به هر روى، سبب عذابْ خود كافران هستند و ساحت قدس ربوبی از هرگونه ظلمی منزه است و او به هیچ كسی در دنیا، برزخ یا قيامت ستم نمى‏كند. چنانچه به هر یك از بندگان اندك ظلمی بشود، او ظلاّم مى‏شود.

خداوند، جهان را به گونه‏ای آفریده است كه حركت هر ذره‏ای از جای خود به آسیب و اخلال در كل نظام آفرینش خواهد انجامید و او كه مدبّر همه عالم است با كمترین و كوچك‏ترین ظلم مصداق ظلاّم خواهد شد. به دیگر سخن اگر قدرت مطلق و نامحدود عادل نباشد، حتماً ظلاّم خواهد بود و نفی ظلاّم درباره چنین قدرت بیكرانی به معنای نفی اصل ظلم است.

نفي هرگونه ستم از ساحت خداوندى، افزون بر بیان تعلیل عذاب ظالمان، گویای حمایت از پیامبران و بندگان صالح خدا نیز هست؛ به اين بيان كه خداوند ستمكاران را عذاب مى‏كند تا مكتب توحید را یاری و از مظلومان حمایت فرماید.