سرمه اندیشه

آيا از عبارت «إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نجََسٌ» مي توان نجاست مشركان را اثبات كرد؟

« يَأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِنَّمَا الْمُشْرِكُونَ نجََسٌ فَلَا يَقْرَبُواْ الْمَسْجِدَ الْحَرَام» اى كسانى كه ايمان آورده ‏ايد! مشركان ناپاكند پس نبايد نزديك مسجد الحرام شوند![1]
در اين آيه به نجس بودن مشركان اشاره شده است. و دستور داده شده كه مشركان به دليل همين نجاست نبايد به مسجد الحرام كه مكان پاكي است نزديك شوند. حال بايد ببينيم منظور از اين نجاست، دقيقا چيست. آيا نجاست در جسم و ظاهر است يا نجاست باطني منظور است.
نجس در لغت به معناي هر چيز ناپاكي است، حتي اگر مربوط به انسان باشد.[2] اين ناپاكي و نجاست بر دو نوع است: نجاست مادي كه با حس درك مي شود و ديگري نجاست دروني و باطني است. لفظ نجس به چيزهاي ناخوشايند نيز اطلاق مي شود. به عنوان مثال به دردي كه درمان ندارد،[3] به افراد پست و شرور و نيز به پيري و فرسودگي بدن نيز نجس گفته مي شود.
برخي از آيه ذكر شده نجاست ظاهري و جسمي را برداشت كرده، جسم كافران را نجس دانسته اند و برخي ديگر معتقدند خداوند بدليل زشتي و خباثت اعتقادات و اعمال و افكار آنها به ايشان صفت نجس را اطلاق كرده است و بنابراين جسم آنها نجاستي ندارد؛ بلكه باطن ايشان داراي نجاست و خباثت است.[4]
اما صاحب تفسير نمونه بر اين اعتقاد است كه با استفاده از آيه فوق به تنهايى نمى‏ توان قضاوت كرد كه اطلاق كلمه” نجس” بر مشركان به اين خاطر است كه جسم آنها آلوده است، همانند آلوده بودن خون و بول و شراب و يا اينكه منظور آيه آلودگي دروني ايشان است كه ناشي از عقيده بت پرستى است. و به اين ترتيب معتقد است كه براى اثبات نجاست ظاهري كفار به اين آيه نمى‏ توان استدلال كرد، بلكه بايد دلائل ديگرى را جستجو كرد.[5]
پي نوشت:
[1] .توبه،28
[2] . كتاب العين، خليل بن احمد فراهيدي، انتشارات هجرت، قم،1410، ج‏6، ص: 55
[3] . المفردات في غريب القرآن، راغب اصفهاني، دارالعلم الدار الشامية ، بيروت، 1412، ص: 791
[4] . مجمع البيان في تفسير القرآن، طبرسي، انتشارات ناصر خسرو ، تهران، 1372، ج‏5، ص: 32
[5] . تفسير نمونه، دار الكتب الإسلامية ، تهران، 1374، ج‏7، ص: 349

نجس