سرمه اندیشه

* سه تذکر مقام معظم رهبری در حوزه علم و آموزش

عملکرد وزارت علوم در دولت یازدهم به گونه‌ای بود که با وجود اسناد بالادستی در حوزه علم و آموزش و همچنین ابلاغیه مقام معظم رهبری در زمینه علم و فناوری، باز هم رهبر معظم انقلاب در سه مورد شخصا به مسؤولان هشدار دادند.عملکرد وزارت علوم در مسأله بورسیه‌های دانشجویی، افت شتاب علمی و سند آموزش 2030 به گونه‌ای بود که رهبر معظم انقلاب به طور صریح به مسؤولان هشدار دادند.

* رهبر معظم انقلاب عملکرد وزارت علوم درباره بورسیه‌ها را یکی از غلط‌ترین کارهای وزارت علوم برشمردند

4 خردادماه سال 93 بود که مجتبی صدیقی رئیس سازمان امور دانشجویان کشور در نشستی خبری، خبر از حضور 3 هزار بورسیه غیرقانونی در دولت دهم داد و تأکید کرد که ردپای آقازاده‌ها در این بورسیه‌ها دیده می‌شود و نهادهای قانونی در حال بررسی پرونده‌ها و تخلفات صورت گرفته هستند.به غیر از روزنامه‌ها برخی از مسئولان نیز به ماجرای افشاگری علیه بورسیه‌ها پیوستند و همانند روزنامه‌ها تلاش کردند تا تمامی 3 هزار نفر بورسیه را متخلف نشان داده و این پیام را انتقال دهند که «هر کسی که در دولت قبل بورسیه تحصیلی اتخاذ کرده است، به طور غیر قانونی و به خاطر رانت‌های مختلف موفق به این کار شده است.»

پس از انتشار این اخبار، اعتراض‌ها بالا گرفت تا حدی که وزارت علوم مجبور به عذرخواهی در یک بیانیه شد.پس از عذرخواهی وزارت علوم از افراد بورسیه شده در یک بیانیه رسمی، صدیقی معاون وزیر علوم و رئیس سازمان امور دانشجویان نیز بارها این موارد را تکرار کرده و گفت که صحبت‌های مطرح شده متوجه افراد بورسیه نیست.اما پس از گذشت حدود دو ماه دوباره بحث بورسیه‌های غیرقانونی مطرح ‌شد و حتی در منابع غیر رسمی اسامی 3 هزار بورسیه با عنوان بورسیه‌های غیرقانونی افشا شد.دانشجویان بورسیه نیز در نامه‌ای از مقامات قضایی و بازرسی خواستند اگر تخلفی در فرایند بورس و اعزام دانشجویان بورسیه وجود دارد با موضوع به شدت برخورد کنند و تأکید کردند که برای تنویر افکار عمومی و اعاده حیثیت تمام مدارک و مستندات دانشجویان بورسیه مورد بازبینی قرار گیرد و چنانکه تخلفی در آنها مشاهده شد با متخلفین برخورد شود.

از آنجا که اغلب قریب به اتفاق دانشجویان به درستی و بر اساس شایستگی‌هایشان موفق به دریافت این بورس تحصیلی شده‌ بودند نه تنها خواستار عذرخواهی رسمی تهمت‌زنندگان شدند، بلکه خواستند مطابق قانون اساسی حقوق و حیثیت تضییع شده آنها از طریق مجاری رسمی پیگیری شود.با وجود اعتراض دانشجویان همچنان تعدادی از مسئولان از 3 هزار بورسیه غیرقانونی گفتند و عرضه برای دانشجویان بورسیه تنگ و تنگ‌تر شد تا جایی که 26 مردادماه دانشجویان بورسیه از وزیر علوم وقت (فرجی‌دانا) به دلیل ادعای «غیرقانونی بودن» بورسیه‌ها شکایت کردند.

بر اساس این شکوائیه، دانشجویان خواستار اعاده حیثیت از خود و برخورد قضایی با ادعاهای مطرح شده درباره آنان توسط فرجی دانا وزیر علوم،‌ تحقیقات و فناوری وقت و همچنین مجتبی صدیقی رئیس سازمان امور دانشجویان شدند.در این میان مسأله استیضاح وزیر علوم هم پیش آمد و ادامه بررسی کار بورسیه‌ها به بعد از استیضاح کشیده شد و سرانجام پس از کش و قوس فراوان و حتی دخالت رئیس جمهور در این قضیه، نتایج بررسی بورسیه‌ها توسط وزارت علوم اعلام شد که براساس آن از تعداد 3772 نفر بورسیه شده بین سال‌های 88 تا 92 بورسیه 508 نفر لغو شده اما با پرداخت هزینه مجاز به ادامه تحصیل هستند و فقط از تحصیل 36 نفر جلوگیری می‌شود.

پس از اطلاعیه وزارت علوم سخنگوی کمیسیون آموزش تأکید کرد که اطلاعیه وزارت علوم بخش اعظمی از ادعاهای قبلی‌ این وزارتخانه را رد کرده است.آتش این هیاهوی چندماهه فقط دامن جمعی از نخبگان علمی کشور را گرفت و به گونه‌ای بود که مقام معظم رهبری عملکرد وزارت علوم در زمینه بورسیه‌ها را یکی از غلط‌ترین کارهای این وزارتخانه برشمردند.در شامگاه 13 تیر ماه 1394 حضرت آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری در دیدار استادان و اعضای هیأت‌های علمی دانشگاه‌ها، به حاشیه سازی درباره موضوع بورسیه‌ها به عنوان یکی از مصداق‌های سیاست بازی در دانشگاه‌ها اشاره کردند و آن را از غلط‌ترین کارهای چند سال اخیر دانستند.

حضرت آیت الله خامنه ای افزودند: تحقیقات دقیق نشان می دهد مسأله بورسیه‌ها، به آن شکلی که در روزنامه‌ها با آن بازی کردند نبود اما اگر هم بود باید از راه‌های قانونی امتیازاتی که عده‌ای بر خلاف قانون گرفته بودند لغو می‌شد نه اینکه سر و صدا و جنجال درست شود.رهبر انقلاب سیاست بازی را سمِّ محیط‌های علمی خواندند و با ابراز تأسف از اینکه در موضوع بورسیه‌ها به خیلی ها ظلم شد، افزودند: سمّی که در این موضوع به دانشگاه‌ها تزریق شد از بینش فکری مبتنی بر سیاست کاری نشأت می گرفت و متأسفانه، هم خلاف قانون، هم خلاف تدبیر و هم خلاف اخلاق بود.

* هشدار مقام معظم رهبری درباره توقف شتاب علمی

در حالیکه روند رو به رشد تولیدات علمی کشورمان از سال 2005 شتاب علمی کشور آغاز شد و به یکباره از 8 هزار و 213 مقاله در این سال به 11 هزار و 444 مقاله در سال 2006 رسیدیم و پس از آن نیز با افزایش حدود 4 هزار مقاله در سال 2007 به 15 هزار و 23 مقاله رسیدیم.این شتاب به همین صورت ادامه داشت به طوریکه در سال 2008 باز هم شاهد رشد 4 هزارتایی بودیم یعنی از 15 هزار و 23 مقاله در سال 2007 به 19 هزار و 513 مقاله در سال 2008 رسیدیم.این روند رو به بهبود بود به شکلی که در سال 2009 شاهد رشد 5 هزارتایی بودیم و 24 هزار و 75 مقاله در اسکوپوس نمایه کردیم و همین‌طور در سال 2010 نیز با نمایه 29 هزار و 712 مقاله در اسکوپوس رشد 6 هزارتایی نسبت به سال قبل داشتیم.سال 2010 تا 2011 اوج شتاب علمی را پشت سر گذاشتیم و توانستیم با رشد 10 هزارتایی به تعداد 39 هزار و 395 مقاله برسیم.

از این زمان به بعد شتاب علمی کشور کند شد تا جاییکه حتی شاهد افت و رکود هم بودیم.سال 2012 تعداد 40 هزار و 637 مقاله داشتیم و 2013 به 41 هزار و 492 مقاله رسیدیم یعنی تنها کمتر از هزار مقاله پیشرفت کردیم.

سال 2014 تعداد مقالات ما در پایگاه اسکوپوس 43 هزار و 838 مقاله بود یعنی رشد بیش از دو هزارتایی داشتیم ولی در سال 2015 حتی شاهد کم شدن تعداد مقالات بودیم به طوریکه در این سال تعداد 41 هزار و 936 مقاله در اسکوپوس نمایه شد و سال 2016 هم تعداد 37 هزار و 876 مقاله نمایه کردیم.اما از ایرانی که براساس خواسته مقام معظم رهبری باید به مرجعیت علمی دنیا برسد شتاب علمی بیشتری انتظار می‌رود، به طوریکه مقام معظم رهبری همواره بر رشد علمی کشور تأکید داشتند و در سال‌های گذشته به‌صراحت اعلام کردند رشد علمی به هیچ دلیلی نباید کاهش یابد یا متوقف شود.

* 2030؛ کار غلط دیگر مسئولان آموزشی به گفته صریح رهبر انقلاب

چند روز گذشته نیز مقام معظم رهبری به صراحت در رابطه با سند آموزشی 2030 به مسئولان تذکر دادند و از شورای عالی انقلاب فرهنگی گلایه کردند.رهبر انقلاب اسلامی به موضوع پذیرش سند 2030 سازمان ملل و یونسکو از جانب دولت اشاره کردند و با انتقاد شدید از این موضوع گفتند: این سند و امثال آن، مواردی نیستند که جمهوری اسلامی ایران تسلیم آنها شود، و امضای این سند و اجرای بی سر و صدای آن قطعاً مجاز نیست و به دستگاه‌های مسئول نیز اعلام شده است.

حضرت آیت الله خامنه ای تأکید کردند: به چه مناسبت یک مجموعه به اصطلاح بین المللی که تحت نفوذ قدرتهای بزرگ نیز قرار دارد، به خود حق می‌دهد که برای ملت‌هایی با تاریخ و فرهنگ و تمدن گوناگون، تکلیف معین کند.ایشان با تأکید بر اینکه اصل این کار غلط است، خاطرنشان کردند: اگر چنانچه با اصل کار نمی‌توانید مخالفت کنید، صراحتاً اعلام کنید که جمهوری اسلامی ایران در زمینه آموزش و پرورش، دارای اسناد بالادستی است و احتیاجی به این سند ندارد.رهبر انقلاب اسلامی با گلایه از شواریعالی انقلاب فرهنگی گفتند: این شورا باید مراقبت می کرد و نباید اجازه می داد که کار تا جایی پیش برود که اکنون ما مجبور به جلوگیری از آن شویم.

حضرت آیت الله خامنه‌ای تأکید کردند: اینجا جمهوری اسلامی ایران است و در این کشور مبنا اسلام و قرآن است. اینجا جایی نیست که سبک زندگی معیوب و ویرانگر و فاسد غربی بتواند اعمال نفوذ کند. در نظام جمهوری اسلامی پذیرش چنین سندی، معنا ندارد.انتظار می‌رود رئیس جمهور به عنوان رئیس شورایعالی انقلاب فرهنگی به سرعت نسبت به تشکیل جلسه در رابطه با 2030 و رفع گلایه مقام معظم رهبری از شورایعالی انقلاب فرهنگی اقدام کند.