سرمه اندیشه

باید غافل بود كه پیشرفت علوم در رشته‏ هاى مختلف، خدماتى به تبیین فلسفه احكام كرده و پرده ‏هاى بسیارى را كنار زده است. مثلاً وجود كرم كدو و تریشین در گوشت خوك یا زیان‏هاى مواد الكلى براى كبد و بدن انسان، بر كسى پوشیده نیست. این گوشه‏ اى از فلسفه تحریم گوشت خوك یا شراب را نشان مى ‏دهد.

اسلام، از ادرار در حال ایستاده نهى كرده، و علم نشان مى‏ دهد كه ایستاده بول كردن سبب مى‏ شود تمام بول، به راحتى خارج نشود. یا آنچه كه درباره غسل است، براى زدودن آثار فعالیت اعصاب سمپاتیك و فشار خون در حال جنابت مى‏ باشد و نیز توجه به خدا (قصد قربت) براى زدودن حال غفلت از خداوند است.

اگر اسلام، از خلال كردن با چوب درخت انار نهى كرده، براى آنست كه لثه ‏ها در مقابل آن حساسیّت خاصى دارد. به همین صورت، دستورهاى اسلام در مورد واجبات و محرّمات و حتى مستحبّات و مكروهات، در زمینه ‏هاى رفتارى، خوراكى، پوشاكى، وسائل و مسائل زندگى، همه و همه حكمت‏ هاى بلند و دقیقى دارد كه درباره آنها كتاب ‏هاى بسیارى هم توسّط دانشمندان اسلامى و محققّان نوشته شده است.

(از جمله مى ‏توان به مجلدات كتاب «اولین دانشگاه و آخرین پیامبر» نوشته شهید دكتر پاك نژاد مراجعه كرد.) كه بحث آن در این محدوده نمى‏ گنجد. ولى در مجموع، یك نكته مهّم را ثابت مى‏ كند و آن اینكه احكام اسلامى همه بر مبناى حكمت‏ ها و فلسفه ‏هاى حساب شده‏ اى استوار است، چه ما به كمك عقل و علم، آنها را بدانیم، یا هنوز به اسرار نهفته آن پى نبرده باشیم به هر حال، روحیه تعبّد ایجاب مى‏ كند وقتى دانستیم چیزى از «احكام اللّه» است، آنرا پذیرفته و عمل كنیم.